I. Đối với Hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh là đối tượng chịu tác động lớn nhất từ các thay đổi này, đặc biệt là việc xóa bỏ thuế khoán theo lộ trình và chuyển sang quản lý theo doanh thu thực tế.
1. Xóa bỏ Thuế khoán và áp dụng Hóa đơn điện tử từ máy tính tiền:
Hộ kinh doanh doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên: Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế từ ngày 01/6/2025. Đây là bước chuyển tiếp quan trọng trước khi bãi bỏ hoàn toàn thuế khoán từ 01/01/2026.
Ảnh hưởng:
Tăng minh bạch và công bằng: Giúp quản lý chặt chẽ doanh thu thực tế, tránh thất thu thuế và tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn giữa các hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Áp lực về công nghệ: Các hộ kinh doanh cần đầu tư vào hệ thống máy tính tiền có kết nối hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán và thay đổi thói quen ghi chép, quản lý thủ công. Điều này có thể là thách thức lớn đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, quen với mô hình truyền thống.
Thay đổi cách thức kê khai: Thay vì nộp thuế khoán cố định, hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện kê khai thuế định kỳ theo doanh thu thực tế, đòi hỏi kiến thức về kế toán và quy trình thuế.
Rủi ro về tuân thủ: Nếu không kịp thời thích nghi, hộ kinh doanh có thể đối mặt với các rủi ro về xử phạt vi phạm hành chính về thuế.
2. Tham gia BHXH bắt buộc
Từ 01/7/2025, hộ kinh doanh phải tham gia BHXH bắt buộc nếu có lao động hoặc trực tiếp lao động thường xuyên.
Ảnh hưởng:
Tăng chi phí: Hộ kinh doanh sẽ phát sinh thêm chi phí đóng BHXH cho người lao động và chủ hộ (nếu trực tiếp lao động).
Đảm bảo quyền lợi lao động: Giúp người lao động tại các hộ kinh doanh được hưởng các chế độ về BHXH, BHYT, BHTN.
3. Quản lý thuế đối với kinh doanh trên sàn thương mại điện tử (TMĐT):
Từ 01/4/2025, các sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán sẽ thực hiện khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh online trên nền tảng của họ.
Ảnh hưởng:
Minh bạch hóa thu nhập: Giúp cơ quan thuế dễ dàng kiểm soát thu nhập từ hoạt động kinh doanh online, hạn chế thất thu thuế.
Đơn giản hóa cho người bán: Một số trường hợp người bán sẽ không phải tự kê khai và nộp thuế, giảm gánh nặng thủ tục hành chính. Tuy nhiên, nếu không thuộc diện bị khấu trừ, vẫn phải tự khai và nộp.
Tăng trách nhiệm của sàn TMĐT: Các sàn TMĐT phải đầu tư hệ thống để thực hiện việc khấu trừ và nộp thuế đúng quy định.
4. Chuyển đổi mã số thuế cá nhân sang số định danh cá nhân:
Từ 01/7/2025, số định danh cá nhân sẽ thay thế mã số thuế trong các giao dịch thuế đối với cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh.
Ảnh hưởng:
Đồng bộ hóa dữ liệu: Giúp đồng bộ hóa dữ liệu dân cư với dữ liệu thuế, tạo tiền đề cho việc áp dụng các chính sách thuế tự động, minh bạch và hiệu quả hơn.
Tiện lợi hơn: Giảm bớt các loại giấy tờ, mã số khác nhau khi thực hiện các thủ tục hành chính.
5. Các thay đổi khác
Chủ hộ kinh doanh có nợ thuế có thể bị tạm hoãn xuất cảnh: Từ 01/01/2025, chủ hộ kinh doanh còn nợ thuế thuộc trường hợp bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế có thể bị tạm hoãn xuất cảnh.
Thanh toán không dùng tiền mặt: Các khoản thanh toán mua bán hàng hóa từ 5 triệu đồng trở lên có thể bắt buộc phải sử dụng phương thức không dùng tiền mặt (từ 01/7/2025).
II. Đối với Các công ty (doanh nghiệp):
Các công ty cũng chịu ảnh hưởng từ các thay đổi chung về quản lý thuế, đặc biệt là liên quan đến thuế GTGT, thuế TNDN và quản lý thuế điện tử.
1. Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) sửa đổi và giảm thuế GTGT:
Luật Thuế GTGT sửa đổi có hiệu lực từ 01/7/2025: Điều chỉnh các quy định về đối tượng không chịu thuế GTGT (bỏ một số đối tượng như phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ nông nghiệp, lưu ký chứng khoán...).
Tiếp tục giảm 2% thuế GTGT: Từ 01/7/2025 đến hết 31/12/2026.
Ảnh hưởng:
Thay đổi cơ cấu chi phí/giá thành: Doanh nghiệp cần rà soát lại các giao dịch mua bán liên quan đến các đối tượng không chịu thuế GTGT mới hoặc đã bị bãi bỏ.
Hỗ trợ phục hồi kinh tế: Việc giảm thuế GTGT tiếp tục góp phần kích thích tiêu dùng, giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp và người dân.
Kế toán và kê khai: Doanh nghiệp cần cập nhật phần mềm kế toán và quy trình kê khai để phản ánh đúng mức thuế GTGT mới.
2. Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) 2025:
Luật Thuế TNDN 2025 có hiệu lực từ 01/10/2025 và áp dụng cho kỳ tính thuế TNDN năm 2025.
Ảnh hưởng:
Mở rộng phạm vi đánh thuế: Áp dụng đối với các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa và dịch vụ tại Việt Nam thông qua nền tảng TMĐT và nền tảng công nghệ số (doanh nghiệp không có cơ sở thường trú tại Việt Nam).
Điều chỉnh thời gian miễn thuế ưu đãi: Giảm thời gian miễn thuế đối với thu nhập từ bán sản phẩm công nghệ mới từ tối đa 05 năm xuống tối đa 03 năm.
Bổ sung đối tượng miễn thuế: Một số loại thu nhập mới được bổ sung vào đối tượng miễn thuế.
Tác động đến doanh nghiệp FDI và kinh doanh số: Các quy định mới sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp nước ngoài và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh số.
3. Quản lý thuế điện tử và số hóa:
Ngành thuế tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), xử lý cơ sở dữ liệu lớn để quản lý thuế.
Từ 01/7/2025, doanh nghiệp không có VNeID (tài khoản định danh điện tử) sẽ không được truy cập hệ thống thuế điện tử.
Ảnh hưởng:
Minh bạch hóa và phòng chống gian lận: Việc ứng dụng công nghệ giúp cơ quan thuế dễ dàng phát hiện các hành vi gian lận, trốn thuế, đảm bảo sự công bằng.
Nâng cao năng lực tuân thủ: Doanh nghiệp cần đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin để đáp ứng yêu cầu về hóa đơn điện tử, kê khai điện tử và các quy trình quản lý thuế số hóa.
Yêu cầu về tài khoản định danh điện tử: Doanh nghiệp và cá nhân cần chủ động đăng ký tài khoản VNeID để tiếp tục sử dụng các dịch vụ thuế điện tử.
Giảm thủ tục hành chính giấy tờ: Tăng cường giao dịch điện tử giúp cắt giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.
Tóm lại, những thay đổi trong công tác quản lý thuế năm 2025 thể hiện xu hướng số hóa, minh bạch hóa và tăng cường hiệu quả quản lý của cơ quan thuế. Mặc dù có thể tạo ra một số thách thức ban đầu về chi phí và sự thích nghi, nhưng về dài hạn, các thay đổi này được kỳ vọng sẽ góp phần tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh và hiệu quả hơn tại Việt Nam. Cả hộ kinh doanh và các công ty đều cần chủ động tìm hiểu, cập nhật thông tin và chuẩn bị các nguồn lực cần thiết để thích nghi kịp thời với những thay đổi này.
Tin bài: Xuân Lâm
